Herdenking en bloemlegging Emmapiramide

Op 13 december 1944 werden ’s morgens eerst acht jonge mannen gefusilleerd op de grens van Velp en Rozendaal, dichtbij de Emmapiramide. Ze zaten als gijzelaars gevangen in de kluis van de Rotterdamsche Bank in Velp en werden in opdracht van SS-er Rauter geselecteerd om te worden doodgeschoten, als represaille voor burgeraanvallen op enkele Duitse wachtposten.

Geen van de gearresteerde mannen was – voor zover bekend – actief betrokken bij verzetswerk. Sommigen waren ondergedoken om niet in Duitsland te werk gesteld te worden. Toen de geallieerden het Zuiden van Nederland hadden bevrijd, wilden ze – onafhankelijk van elkaar – de rivieren oversteken en zich voegen bij de legers van de Canadezen, Engelsen en Amerikanen. Ze belandden uiteindelijk allemaal in de beruchte gevangenis van de SD; in het gebouw van de Rotterdamsche Bank in Velp. De SD was zeer gevreesd om haar martelmethoden.

Later op de dag zijn op dezelfde plaats nog twee jongens gefusilleerd. Ze zaten tot dan toe gevangen in Ede. Dit waren Haagse studenten, die eind oktober naar de Alblasserwaard waren gereisd om eten te halen voor hun families. Ter plaatse besloten ze om de Lek over te steken en zich aan te sluiten bij de geallieerden. Ze werden gepakt en opgesloten.

Op 14 januari 2025 is voor het eerst herdacht dat 80 jaar eerder op dezelfde plaats nog eens zeven mannen zijn doodgeschoten. Na een mislukte ontsnappingspoging uit diezelfde Rotterdamsche Bank werden ze hier met een nekschot om het leven gebracht. Besloten is om in de toekomst ook deze mannen te herdenken op 13 december. Er wordt voor hen nog een herdenkingssteen geplaatst.

Op de dag van de fusillade – 13 december – organiseert Stichting Velp voor Oranje een korte plechtigheid. De burgemeesters van Rheden en Rozendaal leggen bloemen evenals bestuursleden van Stichting Velp voor Oranje, het 4 Mei Comité Velp, Stichting De Geërfden van Velp en scouting De Markesteengroep (zij adopteerden het monument). Ook vertegenwoordigers van enkele scholen leggen bloemen. Iedereen is welkom bij deze plechtigheid.